شگردهای بی‌بی‌سی برای فریب مخاطب ایرانی

در عصر انفجار اطلاعات و گسترش خیره‌کننده‌ی ارتباطات جمعی در دنیا شاهد فعالیت‌های پیچیده و شگردهای حرفه‌ای از سوی غول‌های رسانه‌های هستیم که در قالب یک ابزار حیاتی، زمینه را برای سیاست‌مداران و دولت‌های زورگو و ظالم فراهم می‌کنند تا به هر شکلی که منافع آنها اقتضا کند، به هدایت افکار عمومی مردم جهان بپردازند و ذهن‌ها و فکرهای میلیاردها انسان را به خدمت خود درآورند.
در این میان، نقش رسانه‌ی مکار و معروف روباه پیر یعنی دولت استعماگر بریتانیا بسیار قابل توجه و بررسی است که چگونه با ترفندهای شیطانی و شگردهای غیرانسانی، شبانه‌روز در جهت تأمین مکنت و تثبیت موقعیتِ نظام سلطنتی ملکه و شرکای او مشغول فعالیت است. بی‌بی‌سی فارسی که به عنوان یکی از شاخه‌های بنگاه خبرپراکنی BBC در آستانه‌ی انتخابات ریاست جمهوری سال 88 متولد شد تا به اثرگذاری و فتنه‌انگیزی بپردازد، دقیقاً همان نقش و مأموریت کلان این رسانه‌ی دولت انگلستان را برای مخاطبان فارسی‌زبان، ایفا می‌کند تا جاده‌صاف‌کن سیاست‌های ظالمانه‌ی اربابان خود باشد.
با نگاهی به بیش از یک دهه فعالیت بی‌بی‌سی فارسی، با موارد و اموری مواجه می‌شویم که به عنوان ترفندهای خبری و شگردهای روانی، مورد استفاده‌ی این شبکه، قرار گرفته است که دقت و توجه درباره‌ی آنها به بالارفتن سواد رسانه‌ای و مصونیت از تله‌های روانی منجر خواهد شد. برای تبیین بیشتر و درک سریع مخاطب نسبت به شیوه‌های بکاررفته در بی‌بی‌سی فارسی، لازم است از کلی‌گویی فاصله گرفت و به شرح و توضیح جزییات پرداخت تا مطلب برای مخاطب، کاملا ملموس و محسوس شود.
از جمله شگردهای بی‌بی‌سی فارسی این است که تخلف یک فرد از بستگان برخی مقامات کشور را -به شکلی خاص- بسیار برجسته و دائماً تکرار می‌کند تا به مخاطب، هدف مورد نظر خود را القا نماید. نمونه‌ی این مورد را می‌توان در اخبار مربوط به دستگیری و دادگاه هادی رضوی مشاهده کرد که بی‌بی‌سی، تعمد داشت او را دائماً با عنوان داماد وزیر کار، معرفی کند اما همین رسانه در مواجهه با خبر تخلف مرجان شیخ‌الاسلامی، هیچ اشاره‌ای به این نکته نکرد که این زن، همسر یکی از کارشناسان ثابت بی‌بی‌سی فارسی به نام مهدی خلجی است![1]
نگاه و ملاک رسانه‌ی ملکه‌ی انگلیس برای پوشش اخبار مختلف، صرفاً وقوع یک حادثه و لزوم اطلاع‌رسانی درباره‌ی آن نیست بلکه تمرکز روی خبر، بستگی به این سوال دارد که آیا می‌توان با استفاده یک خبر خاص، به اهداف مورد نظر دست یافت یا خیر. به عنوان نمونه، به رویدادهای مربوط به سودان که اهمیت چندانی برای مخاطبان فارسی‌زبان ندارد، وقت زیادی اختصاص داده شد و در لابه‌لای اخبار و گزارش‌های مفصلی که از این کشور، پخش می‌شد به بهانه‌های مختلف، به وعده‌ی عمر البشیردر سال 1989 اشاره می‌شد که هدف خود را حکومت بر اساس قوانین اسلامی اعلام کرده بود. در واقع، یکی از مقاصد بی‌بی‌سی فارسی از تمرکز و تفصیل روی خبرهای سودان، تقابل با اسلام و القای این نکته است که قوانین اسلامی، کارایی لازم را برای یک اداره‌ی یک حکومت، ندارند! این درحالی است که عمر البشیر به دلیل چرخش از مواضع سابق خود و اعتماد بیجا به آمریکا به این روز افتاد و زیر پایش خالی شد.[2] علاوه بر اینکه در اعتراضات مردم سودان، هیچ شعاری علیه اسلام و قوانین اسلامی داده نشد. این‌ها حقایقی است که بی‌بی‌سی به آن هیچ اشاره‌ای نکرد!
از دیگر شگردهای رایج این رسانه‌ی استعماری این است که به  دروغ، خبری را منتشر می‌کند و پس از مدتی، خبر خودساخته را با استناد به منبع مبهم، تکذیب می‌نماید! این روش که برای جلوگیری از فراموش‌شدن یک موضوع مورد علاقه و توجه افکار عمومی به آن، انجام می‌شود، همان است که اخیراً و در ماجرای یک متهم، از سوی بی‌بی‌سی بکار گرفته شد و چند روزی را در خط خبری این بنگاه خبرپراکنی، جا گرفت.[3]
بازی با کلمات و استفاده از عباراتی با بار منفی یا مثبت، ترفند بسیار رایجی است که در بسیاری از خبرها، گزارش‌ها و تحلیل‌های این شبکه دیده می‌شود که با هدف جهت‌دهی به نظر مخاطب، انجام می‌گیرد. مثلاً در ماجرای سرنگونی پهپاد جاسوسی آمریکا در خلیج فارس، بی‌بی‌سی از کلمه‌ی «تجسسی» به جای «جاسوسی» استفاده کرد تا ذهنیت منفی ایرانیان علیه اقدام آمریکا را تلطیف و مسئولیت و هزینه‌ی کشورهای غربی را کاهش دهد!
به همه‌ی موارد در این نوشتار، نمی‌توان اشاره کرد و برشمردن این موارد، به معنای بیان تمام شگردها و ترفندهای بی‌بی‌سی نیست؛ بلکه صرفاً تلنگر و بیدارباشی است برای کسانی که مخاطب این رسانه یا رسانه‌های مشابه هستند تا با افزایش سطح سواد رسانه، به دام این شبکه‌ها گرفتار نشوند و بتوانند تحلیل منطقی و مستقل خود را حفظ نمایند.
این نکته‌ی مهم را باید در نظر داشت که جنگ بزرگ امروز دنیا جنگ رسانه‌ای است که زورگویان عالَم، با هدف تسخیر آرام جوامع بشری، شگردها و شیوه‌های متنوع شیطانی را به کار می‌گیرند تا به تغییر باورها و نگرش‌های جامعه‌ی هدف بپردازند و با تسخیر دل و روح افراد یک اجتماع، افکار مورد علاقه‌ی خود را در ذهن و فکر آنان وارد و راه را برای وصول به منافع نامشروع خود، باز نمایند.

پی‌نوشت:
[1] چرا شبکه‌های ماهواره‌ای نامی از خلجی نمی‌برند؟
[2] انحطاط سودان؛ عاقبت سازش و اعتماد به آمریکا
[3] بی‌بی‌سی فارسی، شایعه‌ی خودساخته را تکذیب کرد