دعوای بی‌موقع دولتی، در روزهای سخت کرونایی

درست در آستانه‌ی اجرای محدودیت‌های سراسری برای مقابله با شیوع بیشتر کرونا، شاهد اتفاقاتی در وزارت بهداشت هستیم که علاوه بر تأسف فراوان، نیاز به تأمل و ریشه‌یابی دقیق دارد! رضا ملک‌زاده -معاون تحقیقات و فناوری- و یکی دیگر از مسئولان این وزارت‌خانه، در حالی از سمت‌های خود، استعفا دادند که متأسفانه شاهد اوج‌گیری بیماری مهلک کووید19 در کشور هستیم که روزانه منجر به ابتلا و مرگ بسیاری از هم‌وطنان ما می‌شود.
اولین نکته‌ی قابل توجه این است که چرا باید در وزارت بهداشت -به عنوان متولی اصلی مقابله با کرونا- شاهد چنین اختلافات عمیق، دعوای آشکار و رد و بدل‌شدن سخنان تند وتیزی باشیم که این روزها در رسانه‌ها منتشر شده است. آیا درست است که در شرایط دشوار و غم‌انگیز کشور، با چنین اقداماتی، هراس و دلهره‌ی بیشتر را به مردم، تقدیم کنیم و امید آنان برای ریشه‌کنی زودترِ این بیماری، به ناامیدی بکشانیم؟ البته این موضوع را می‌توان کاملا قطعی  و روشن دانست که با وجود چنین اختلافات گسترده‌ای، عجیب نیست که شاهد ناکامی وزارت بهداشت در مدیریت کووید19 باشیم که با وجود گذشت نه ماه از شناسایی این ویروس در کشور، هنوز نتوانسته از شدت آسیب‌ها و تلفات ناشی از آن، بکاهد.
موضوع بعدی، زمان این استعفاها است؛ در شرایطی که همبستگی و اتحاد مسئولان برای مجاب‌کردن جامعه نسبت به تحمل مشقت‌های ناشی از قرنطینه و محدودیت، امری واضح و لازم است، چنین استعفاهایی باعث دلسردی مردم نسبت به تصمیمات بالادستی می‌شود که نتیجه‌ای جز فرورفتن بیشتر در ورطه‌ی مشکلات ناشی از این بیماری، نخواهد داشت. دفاع از خود، بیان نظرات و انتقادات علمی و کارشناسی، گرچه یک حق قطعی برای همه محسوب می‌شود، اما باید زمان طرح و بیان آن‌ها را نیز در نظر گرفت تا تبعات بدی را به دنبال نداشته باشد.
خطاب بعدی را باید به وزیر بهداشت کرد. آقای نمکی در حکم انتصاب جانشینِ معاون مستعفی خود، به نکاتی اشاره کرد که بسیار قابل توجه هستند و حتماً باید پیگیری شوند. به این بخش از حکم وزیر بهداشت، توجه کنید: «سال گذشته در نامه‌ مهم و آنی که ضمیمه می‌باشد از معاونت محترم تحقیقات و فناوری درخواست کردم تا با استفاده از ظرفیت بی بدیل دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به جنبه‌های مختلف بیماری که در نامه مذکور قید شده بود بپردازند و اینجانب را بطور مستمر در جریان قرار دهند، متأسفانه تا این لحظه به هیچکدام از این موارد نپرداختند و هرگز مکتوب قابل استنادی که بتوان بعنوان چراغ راه آینده مدیریت بیماری بکار گرفت، ارائه نکردند. بعضی از موارد غیرعالمانه از قبیل عدم ابتلا مجدد، گرفتاری سی میلیون نفر هموطن و ترویج اندیشه ایمنی دسته جمعی از تراوشات آن مجموعه بود که کار را در مدیریت بیماری و اوضاع مدیران ارشد سخت تر کرد.»[1] حال، سوال جدی و مهم از وزیر محترم بهداشت این است که با وجود عدم همکاری معاون مستعفی و ارائه‌ی نظریات خطرناکی مثل عدم ابتلای مجدد به کووید19 و گرفتاری سی میلیون نفر هموطن و ترویج نظریه‌ی ایمنیِ دسته‌جمعی، چرا در این مدت طولانی -از اسفند سال گذشته تا کنون- اقدام با برکناری این شخص و گروه زیرنظر او نکرد تا اینکه دست‌آخر، خودش استعفا دادد؟ آیا تسامح در این امر، موجب ایجاد وضعیت اسفبار فعلی در کشور، نشده است؟! آیا در این رابطه، فشاری بر وزیر بهداشت، وجود داشت که سبب شد قدرت عزل معاون خود را نداشته باشد؟ از این گذشته، خوب است به این نکته هم اشاره کنیم که جناب نمکی در چند مرحله با زدن سخنان زیبا، نوید روزهای بسیار خوبی را داده بود ولی متأسفانه چنین نشد! به عنوان نمونه وی در فروردین 99 گفته بود: «امروز به یک نقطه‌ی روشن در کنترل بیماری‎های ویروسی، رسیده‎ایم و در آینده‎ای نزدیک، دستاوردی از سوی جمهوری اسلامی اعلام می‎شود که ایران را در این عرصه، در سطح جهانی در رتبه‌ی نخست، قرار می‎دهد.»[2]
به هر صورت، چکیده و خلاصه‌ی مجادله‌ی وزیر بهداشت با معاون مستعفی خود، این است که دو طرف، یکدیگر را مسئول وضعیت اسفبار فعلی درباره‌ی شیوع و تلفات ناشی از کرونا معرفی کردند و مدیریت طرف مقابل را زیر سوال بردند که اثبات آن، نیازمند یک گروه خبره و کارشناس در امور پزشکی و بهداشتی است و هر کسی نمی‌تواند در این‌باره، اظهارنظر کند؛ اما چیزی که قابل پافشاری و تأکید است، این است که در شرایط حساس و خطرناک فعلی، چنین رخدادها و نزاع‌هایی هرگز به صلاح کشور و ملت نیست و خدای ناکرده می‌تواند پیامدهای بسیار تلخی داشته باشد. 
به هر ترتیب، آن چه که از دعوای داخلی در یک وزات‌خانه‌ی دولتی به بیرون، درز می‌کند، چیزی جز دلسردی مردم و جدی‌نگرفتن هشدارهای بهداشتی نیست که می‌تواند منجر به پایین‌تر آمدن سطح رعایت‌ها در جامعه و بالارفتن میزان آسیب‌ها از طرف ویروس منحوس کرونا باشد.

پی‌نوشت:
[1] نمکی: هیچ یک از دستورات قبلی درباره‌ی کرونا عملی نشد
[2] دستاوردی جدید، به‌زودی ایران را در رتبه‌ی نخست دنیا قرار می‌دهد