و اما الــبورس

چند وقتی است که حضور طلاب همانند سایر مردم در فضای بورس، رشد و توسعه کمَی بسیار زیادی یافته است. سابقاً بورس در میان طلاب به‌هیچ‌عنوان مورد استقبال قرار نمی‌گرفت. اما در حال حاضر و با رشد و سوددهی بازار سرمایه شاهد حضور بسیاری از طلاب در این فضا هستیم. یکی از نکاتی که وجود دارد نحوه حضور و نحوه درگیری ذهنی بورس بازان می‌باشد. حضور طلاب اغلب در قالب مبالغی بسیار پایین و پس‌اندازهای سالیانه آن‌ها است. پس‌اندازهایی که عموماً از رقم پنجاه میلیون تومان تجاوز نمی‌کند؛ اما با توجه به کاهش ارزش پول ملی و وجود امتیازاتی مهم در بورس، مانند عرضه‌های اولیه، که در بسیاری از اوقات زمینه سودآوری بیشتر را فراهم نموده‌اند، حضور طلاب در فضای بازار بورس رونقی مضاعف یافته است.
وضعیت معیشتی طلاب حوزه‌های علمیه بسیار ضعیف است.[1] وجود تورم وحشتناک و افزایش صعودی قیمت‌ها و از طرف دیگر شیوع ویروس کرونا و ممنوعیت اجتماعات، زمینه را برای بحران در حوزه اقتصادی برای طلاب حوزه‌های علمیه فراهم آورده است. حتی باوجوداین همه مشکل اقتصادی که حقیقتاً زندگانی طلاب را تحت تأثیر قرار داده، باز شاهد این هستیم این قشر خدوم و زحمتکش در ایام کرونا نیز فداکاری خود را به اثبات رسانده و به‌صورت تبرعی، حاضر به خدمتگزاری برای بیماران کرونایی شدند.[2]بحث بورس و حضور طلاب در آن نیز نتیجه‌ای از عدم سیاست‌گذاری صحیح متولی امر در حوزه‌های علمیه نسبت به وضعیت اقتصادی طلاب می‌باشد.
جدا از این‌که می‌بایست در مورد اقتصاد طلاب، کار ویژه و عمیق انجام شود تا این‌گونه، طلابِ دینی به‌منظور تأمین معاش خانواده خویش به هر سمت و سویی نروند و این‌که حقیقتاً وضعیت اقتصادی طلاب روضه‌ای دردآور برای جامعه فرهنگی کشور است. نکته‌ای که در اینجا وجود دارد درگیری ذهنی بسیار زیاد طلاب نسبت به فضای بازار سرمایه می‌باشد. گرچه زمان معاملات در فضای بورس، زمانی محدود است، اما در خارج از این زمان برخی از افراد درگیر مطالعه و تحقیق روی شرکت‌های مختلف بورسی و یا کسب سیگنال‌های خرید از منابع معتبر هستند. امری که تقریباً دغدغه ذهنی بسیاری از طلاب شده است و موجب آن گردیده که زمینه‌های رشد و تعالی علمی و تبلیغی آن‌ها از بین برود. از طرفی دیگر بسیاری از طلابی که در این فضا حضور می‌یابند به دلیل عدم آشنایی دچار ضرر می‌شوند.
 به نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین پیشنهاد‌ها در این خصوص، تشکیل مؤسسات و یا کارگروه‌هایی به جهت حفظ پول طلاب و فعالیت اقتصادی در فضای بورس می‌باشد تا اینکه طلبه بتواند سرمایه زندگی خویش را با اطمینان از سودآوری حداکثری نزد این مؤسسات به امانت گذاشته و ذهن و فکر خود را درگیر فضای علمی و دینی خود نماید. چراکه این درگیری ذهنی طلاب به‌صورت گسترده در طی این مدت زمان، آثار و تبعات فراوان خویش را در فضای فرهنگی جامعه نشان خواهد داد. وقتی‌که طلاب نتوانند به‌درستی دروس دینی را موردبررسی قرار دهند و اشتغالات دنیوی مانع از تحصیل صحیح آن‌ها شود، به‌مرورزمان و باروی آمدن مسائل مستحدثه و جدید، بنیه فقهی و دینی حوزه‌های علمیه تضعیف‌شده و رویکردی انفعالی خواهد داشت. [3]
 بنابراین به مسئولین و متولیان امر در فضای حوزه‌های علمیه توصیه می‌گردد ابتدائاً وضعیت معیشت و اقتصادی طلاب را موردبازنگری قرار داده و زمینه تحصیل با دغدغه‌ای کمتر را برای طلاب فراهم نمایند. از طرفی دیگر برای حضور طلاب در فضای بورس برنامه‌ریزی داشته و سعی کنند تا فضای ذهنی طلاب را خالی ازاین‌گونه دغدغه‌ها نمایند تا طلاب دینی با فراغ بال به سراغ تحصیل و تهذیب نفس رفته و بتوانند فضای جامعه را از مطالب دینی اشباع نمایند.
 امید است با برنامه‌ریزی جدی‌تر و با اقدام‌های عملیاتی وضعیت اقتصادی حوزه‌های علمیه اصلاح گردد.

[1] yun.ir/uvvpj4

[2] yun.ir/99soy4

[3] yun.ir/fc322c