بحران مشروعیت سعودی‌ها با VIP شدن حج امسال

با نگاهی به تاریخ عربستان به این نکته می‌رسیم که برای اولین بار در تاریخ سعودی‌ها ملک فهد پادشاه سعودی در سال 1986 از واژه خادم حرمین شریفین برای خودش استفاده کرد و بدین ترتیب این لقب پس او از توسط اخلافش نیز تا کنون مورد استفاده قرار گرفته و ملک عبدالله و ملک سلمان نیز این لقب را برای خویش بکار گرفتند. اما این اتفاق درست چند سال پس از شکل گیری انقلاب جمهوری اسلامی ایران در سال 1979 به وقوع می‌پیوندد. به نظر نمی‌رسد که بتوان این اتفاق را بی ارتباط با انقلاب ایران درنظر گرفت چرا که انقلاب ایران یک انقلاب گسترده در تمامی ابعاد بود، که متفکران بزرگی همچون ساموئل هانگتینتون و تدا اسکاچپول نیز از آن تعبیر به انقلاب بزرگ کردند و همانطور که فرید هالیدی و کرین برینتون می‌گویند صدور انقلاب از ویژگی‌های طبیعی انقلاب‌های بزرگ محسوب می‌شود. از اینرو با توجه به ابعاد فراملی انقلاب ایران و روند رو به گسترش آن، عربستان را که جایگاه رهبری جهان اسلام را از آن خود می‌دانست و خود را ام القرای آن می‌دانست با چالش مواجه ساخت و حتی عربستان سعودی را مجبور به باز تعریف مجدد هویتی خویش نمود، کشوری که تا پیش از این خود را رهبر جهان اسلام می‌دید از این پس مجبور به ارائه یک تعریف محدودتر در این زمینه می‌شد و سعی می‌نمود تا تنها خود را به عنوان رهبر اسلام سنی معرفی کند، بر این اساس بود که بعد از گذشت چند سال از وقوع انقلاب در ایران و احساس خطر مقامات سعودی از این مسئله و حس ضرورت تقابل با آن، سعودی‌ها راهکارهای متفاوتی را در پیش گرفتند که یکی از آن‌ها احیای استفاده از لقب خادم حرمین شریفین بود گرچه استفاده از این لقب در تاریخ مسبوق به سابقه بوده است اما در حکومت آل سعود سابقه نداشته است و از زمان تشکیل پادشاهی آل سعود در سال 1932 این لقب توسط پادشاهان سعودی مورد استفاده قرار نگرفته بود و این اتفاق پس از گذشت بیش از نیم قرن از زمان تشکیل این پادشاهی و پس از انقلاب ایران شکل گرفت. البته سعودی‌ها با استفاده از این عنوان سعی کرده اند تا قدرت مانور خود را نه تنها در زمینه

معرفی خود به عنوان یک رهبر مذهبی بلکه در زمینه‌هایی همچون سیاست و بهره برداری‌های اقتصادی بالا ببرند. اما همانطور که رهبر معظم انقلاب فرمودند «خادم حرمین شریفین باید (اشداءُ علی الکفار) باشد، نه اشداء در مقابل مؤمنان و در مقابل مردم یمن و مردم بحرین» در صورتیکه خاندان سعودی  در مواقع مختلف تاریخی برخورد خشونت آمیزی را نسبت به مسلمانان به اجرا گذاشته‌اند و از طرفی در مقابل کفار بسیار نرم خو ظاهر شدند و همواره در برخورد با کشورهایی نظیر آمریکا و انگلستان نوکر مابانه رفتار نمودند، البته این رفتار سعودی‌ها تنها منحصر در کشتار مردم مظلوم فقیرترین و محروم ترین کشور عربی یعنی یمن، یا سرکوب قیام مردمی بحرین نبوده است، بلکه این پارادوکس موجود در شعار و عمل به حدی بوده است که حکام سعودی در جهت حمایت از قدرت‌های استکباری جهان در مراسم برائت از مشرکین سال 66 بیش از 400 حاجی را به شهادت رساندند. این دقیقا همان تعبیر کلام حضرت آیت الله خامنه‌ای است که خادمین حرمین در نقش اشدا علی المومنین و در راستای حمایت از مشرکین اقدام به کشتار مسلمانان در حرم امن الهی اقدام نمودند، البته گذشته از این عمل خصمانه عربستان، سعودی‌ها در سال‌های بعد نیز با سوء مدیریت خود زمینه ساز بروز حوادث تلخ دیگری هم شدند، از جمله حوادثی همچون سقوط جرثقیل با بیش از 100 کشته و حادثه منا با بیش از 2 هزار کشته بنابر اعلام مقامات رسمی سعودی که بنابر اخبار غیر رسمی عربستان آماری در حدود 8 هزار نفر داشت که اگر این تعداد را با سایر آمار کشته شدگان 15 حادثه به وقوع پیوسته چهار دهه اخیر در هنگام موسم حج را در کنار هم قرار دهیم تعداد کشته شدگان زائران خانه‌ی خدا بیشتر خواهد شد که البته اگر شیطنت سعودی‌ها در واقع منا و حوادث مشکوکی همچون مرگ مشکوک افرادی همچون رکن آبادی دیپلمات پیشین ایرانی را در حادثه منا نادیده بگیریم، کمترین فرض همان سوء مدیریت و فقدان صلاحیت لازم از سوی سعودی‌ها برای میزبانی از اجتماع عظیم حج است که امسال و در شرایط کرونایی دولت عربستان با اقدام سوال برانگیز خود در برگزاری مناسک حج به صورت وی ای پی VIP برای عربستانی‌ها، برفرضیه فقدان صلاحیت خادمین خود خوانده حرمین شریفین برای برگزاری مناسک حج صحه گذاشت. چرا که در مسئله اجرای فرائض باید تا حد امکان نسبت به امتثال آنها تلاش نمود از همین رو در فریضه نماز اگر شخص مکلف قادر به اقامه نماز در حالت ایستاده نیست باید نشسته آنرا به جا آورد یا اگر نشسته امکانش را ندارد در حالت خوابیده یا حتی با اشاره این امر الهی را امتثال نماید به هر حال نباید فریضه الهی را با سوء مدیریت به تعطیلی کشاند در حالیکه امسال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و کاستن از تعداد زائران خانه خدا مقامات سعودی می‌توانستند زمینه اجرای این مناسک را برای مومنین فراهم نمایند اما با سوء تدبیر خویش آن را به تعطیلی کشاندند و اقدام به اجرای یک حج VIP برای شهروندان خود نمودند، البته این اقدام مقامات عربستان با انتقاداتی از جانب برخی اشخاص از کویت و حتی اردن نیز مواجه شده است که این اقدام برادرخوانده بزرگتر خود را محکوم نمودند و این اقدام سعودی‌ها را تبدیل نمودن کعبه به موزه ملی عربستان خواندند. اختصاصی نمودن حج امسال توسط مقامات عربستان و اقدامات تجدد گرایانه ولیعهد جوان سعودی و نوسازی آمرانه بکار گرفته شده از سوی بن سلمان از مشروعیت سنتی حاکمان سعودی که برپایه ایدئولوژی اسلامی سلفی استوار گشته خواهد کاست، کما اینکه جنگی یمن و گسترش بیشتر ارتباطات با رژیم صهیونیستی از قداست حکام سعودی به عنوان خادم حرمین در منظر امت مسلمان کاسته است. اما ادامه و پیگیری این سیاست از سوی مقامات سعودی در نهایت باعث کمرنگ‌تر شدن هر چه بیشتر مشروعیت حکام سعودی در انظار عمومی شده و در نهایت آل سعود را با بحران مشروعیت مواجه خواهد کرد.

در آخر یاد آور می‌شوم همانطور که صدام حسین پس از جنگ با مسلمانان و حمله به ایران و سپس کویت و از دست دادن مشروعیت خویش، با اضافه کردن عبارت الله اکبر در پرچم عراق سعی در جلب نظر و حمایت مسلمانان نمود و تلاش نمود با این کار مشروعیت از دست رفته را باز ستاند اما این امر هیچگاه محقق نشد، در مورد حکومت عربستان نیز باید گفت در صورتیکه سیاست‌های عربستان در چارچوب فعلی تداوم پیدا کند دیگر سعودی‌ها حتی با شعارهایی همچون خادم حرمین شریفین و ... قادر به برگرداندن آب رفته به جوی نخواهند شد.