از تصویر «شاه جنتلمن» تا واقعیت «پهلوی بددهن»

بخش عمده شناختی که از زندگی خصوصی محمدرضا پهلوی داریم از اسناد تاریخی، منابع مکتوب نظیر کتاب هایی که اطرافیانش نوشته اند و اظهارات شفاهی خانواده وی و درباریان حاصل شده است. در این میان خاطرات اسدالله علم، نخست وزیر و وزیر دربار پهلوی و خاطرات تاج الملوک، مادر محمدرضا پهلوی نقشی ویژه دارند. درباره ویژگی های شخصیتی شاه مخلوع ایران کتاب ها و مقالات بسیاری نوشته شده است و مطالعه دقیق آن ها می تواند نه تنها درباره ویژگی های فردی وی اطلاعاتی بدهد بلکه روحیه حاکم بر نحوه سلطنت خاندان پهلوی را آشکار می کند. در ادامه فقط به بخشی از ادبیات کلامی و گفتار محمدرضا پهلوی -تا آنجا که در اسناد و منابع معتبر ثبت شده است- اشاره می کنیم که جلوه هایی از میزان ادب و شخصیت وی را نشان می دهد.
برادر شاه؟!

شاه خود را بالاتر از مردم می دانست. حتی بالاتر از ایران. شاهد این مدعا شعار «خدا، شاه، میهن» بود که بر سر در پادگان ها و هر جا که امکانش بود، نوشته بودند. این گونه بود که وقتی ارتشبد «فریدون جم» رئیس ستاد ارتش در جمع فرماندهان نظامی از روی تملق گفت که او شاه را نه تنها فرمانده خود می داند بلکه مانند برادری به وی عشق می ورزد، این جمله به گوش شاه رسید و وی برآشفت. مدتی بعد پیش از جلسه جم با شاه، اسدالله علم به وی خبر داد که شاه از بی مبالاتی وی و اینکه شاه را برادر خود خطاب کرده شدیداً ناخشنود است! و البته گفت اگر جم بخواهد استعفا بدهد شاه می پذیرد. تکلیف هم روشن بود. (برگرفته از کتاب خدمتگزار تخت طاووس، نوشته پرویز راجی، سفیر رژیم پهلوی در لندن)
یک آشپز قابل!

شاه در مصاحبه با اوریانا فالاچی در 1 دسامبر 1973 درباره زنان جملاتی به زبان آورد که بسیار پرسروصدا شد. وی در برابر خبرنگار زن که اصرار داشت آیا شاه قابلیت های زنان را نادیده می گیرد، چنین گفت: «شما هرگز یک میکل آنژ یا باخ تولید نکرده اید. شما حتی یک آشپز مهم نیافریده اید. و حرف نبودن فرصت ها را نزنید. . . شما فرصتش را نداشتید که حتی یک آشپز قابل به تاریخ بدهید؟ شما هیچ چیز باارزشی تولید نکرده اید، هیچ چیز!»
ماجرای سیفون!

وی وزیران خود را با القاب زشتی نظیر الاغ خطاب می کرد و معتقد بود به درد نمی خورند! درمجموع از توهین به شخصیت های نظامی و سیاسی ابداً ابایی نداشت و به این کار خود افتخار هم می کرد. در حقیقت توهین را نشانه قدرت می دانست. معروف ترین جمله وی درباره رجال سیاسی هم اینکه: «این رجال را باید در توالت انداخت و سیفون را کشید». این جمله حتی در روزنامه های آن زمان چاپ شد. علاوه بر آن در کتاب های خاطرات نظامیان و رجال سیاسی دوره پهلوی به دفعات ذکرشده است.
ایرانی های تنبل! چشم آبی های تنبل!

وی معتقد بود که مردم ایران تنبل و قدرنشناس هستند و البته در یک مصاحبه مطبوعاتی اروپایی ها را نیز چشم آبی های تنبل نامید! متأسفانه شاه بددهن مانند پدرش از فحاشی به اطرافیان و دولتمردان و حتی مردم ابایی نداشت و برخی از فحش های رکیک وی در منابع مکتوب ثبت شده است.
تقلید صدا برای شاه!

درباره خلقیات شاه نقل شده است که همواره از همبازی خود در قمار که نامش را نمی آوریم می خواست صدای الاغ دربیاورد و وقتی وی بامهارت این کار را انجام می داد صدای خنده های طولانی شاه و حاضران به هوا می رفت.
القاب شاهانه!

گل سرسبد خلقیات محمدرضا شاه پهلوی که از کتاب خاطرات تاج الملوک پهلوی نقل شده و البته اطرافیان شاه نیز به دفعات آن را نقل کرده اند اینکه شاه به رجال سیاسی و نظامیان که وفاداران و چاکرانش بودند لقب های زشت می داد و آنان را با این القاب صدا می زد. برای مثال دوست دوران کودکی خود و ژنرال فردوست را خردوست صدا می زد و ارتشبد نعمت نصیری را خرگردن لقب داده بود. ارتشبد قره باغی رئیس ستاد مشترک ارتش شاهنشاهی را هم با لقب پشگل صدا می زد! سند این لقب آخری در یک مصاحبه تاج الملوک پهلوی هم تکرار شده است: «همین عباس قره باغی که ما به او عباس پشگل می گفتیم. مدت ها مأمور اداره اسواران گارد بود و ما رفتیم در مانژ فرح آباد که متعلق به گارد جاویدان بود آنجا اسب سواری می کردیم و این عباس قره باغی همیشه بوی پهن و پشگل و سرگین اسب و استر می داد. در بین افسران نیز جزو بی سوادها بود. محمدرضا دست این آدم را گرفت و او را بالا کشید و کرد رئیس ستاد بزرگ ارتش. »

منبع:

www.w57.ir/JG5