پشت‌پرده دعوای شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان چیست؟

مدتی است شبکه ایران‌ اینترنشنال تلاشش برای استخدام چهره‌های رسانه‌ای را آغاز کرده. مزدک میرزایی، معروف‌ترین چهره‌ای است که به استخدام این شبکه درآمد. البته تلاش‌های مدیران این رسانه صرفا به جذب نیرو‌های داخل ایران محدود نشده و سراغ چهره‌هایی رفتند که سا‌ل‌هاست در شبکه‌های معاند فارسی زبان فعالیت می‌کنند.

یکی از مطرح‌ترین این افراد «مهدی پرپنچی» است که همین چند روز قبل خبر پیوستنش به ایران اینترنشنال رسانه‌ای شد. پرپنچی که سابقه حضور در بی‌بی‌سی فارسی، صدای آمریکا و رادیو فردا را دارد این سری به عنوان مدیر بخش آمریکای شبکه ایران اینترنشنال معرفی شد. به گفته کارشناسان رسانه، این تغییر شغلی، نوک کوه یخی است که بین شبکه‌های فارسی زبان ماهواره دشمنی ایجاد کرده‌است. حالا مسأله اینجاست که شبکه تازه تاسیسی مثل ایران‌اینترنشنال چگونه نیرو‌های شبکه‌های دیگر را استخدام می‌کند؟ شرایط شغلی در این شبکه‌ها چگونه است که موجب سیل مهاجرت به ایران اینترنشنال شده؟ پشت پرده این شبکه کیست و چطور در مدت کوتاهی این‌گونه پیشرفت کرده؟ این سؤالات به همراه چند پرسش دیگر، نکاتی است که در گزارش به پاسخ آن‌ها پرداخته‌ایم.

همه چیز از آخرین روز تابستان ۹۷ شروع شد. روزی که گروهی ترورریستی در حین رژه ارتش به مردم حمله کردند و تعدادی از هموطنانمان را به شهات رساندند. ما داغدار عزیزانمان بودیم و به این فکر می‌کردیم که بعد از نابودی داعش کدام گروهک چنین حمله‌ای را علیه مردم ایران تدارک دیده که ناگهان «الاحوازی» اعلام کرد که حمله به مردم بی‌گناه توسط آن‌ها رخ داده. کمی بعد از این اعتراف تروریستی، سخنگوی این گروه با یک شبکه فارسی‌زبان ماهواره‌ای مصاحبه کرد، اما اسم این شبکه نه تنها برای مردم کشورمان بلکه برای همه فارسی‌زبانان جهان ناآشنا بود؛ «ایران اینترنشنال» شبکه‌ای که حیاتش را قبل از انتخابات ۹۶ آغاز کرده‌بود، اما مخاطب چندانی نداشت و تقریبا فراموش شده بود. در واقع حیات مجدد این شبکه با یک عملیات تروریستی شروع شد و طی یک برنامه‌ریزی دقیق زودتر از بی‌بی‌سی، صدای آمریکا و... با این گروه تروریستی ارتباط برقرار کرد.

خیلی زود مشخص شد ریشه حمله‌ای که در امن‌ترین کشور خاورمیانه صورت گرفته نه به داعش برمی‌گشت، نه گروهک‌هایی مثل پژاک و... بلکه عربستان سعودی جایی است که الاحوازی از آن تغذیه می‌شود.
قاتل خاشقچی؛ صاحب شبکه

مرگ عجیب جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار معروف عربستانی که ده روز بعد از این حمله رخ داد و مثل بمب در همه جهان صدا کرد، وجهه دیگری به پرونده این شبکه فارسی‌زبان داد. البته در ظاهر ماجرای سلاخی خاشقچی، حمله تروریستی به اهواز و جهش اعتباری یک شبکه فارسی زبان ارتباطی به هم نداشتند، اما یک توییت ساده از روزنامه‌نگار ایرانی گاردین مثل نخ تسبیح همه این‌ها را در طول یکدیگر قرار داد. سعید کمالی دهقان حدود یک ماه بعد از ترور جمال خاشقچی در توییتر خود نوشت: «می‌توانم تایید کنم که جمال خاشقچی به این دلیل کشته شد که (۴ مهر) با من تلفنی از استانبول صبح ۲۶ سپتامبر (۴ مهرماه) صحبت و افشا کرد تلویزیون ایران اینترنشنال توسط محمد بن سلمان و سعود القحطانی تامین‌مالی می‌شود».

حالا دیگر همه چیز مشخص شده بود. سکان گروه الاحوازی و ایران اینترنشنال در دست یک نفر بود و اگر کمی به حکومت سعودی بدبین باشیم، احتمالا باید به این فکر کنیم که کل حمله الاحوازی برای ظهور مجدد ایران‌اینترنشنال بوده چرا که هیچ شروعی مثل مصاحبه اختصاصی با سخنگوی یک گروه تروریستی نمی‌توانست باعث شهرت این شبکه شود.

مدتی بعد از آن توییت، کمالی دهقان در یک گزارش مفصل در گاردین از پشت‌پرده بودجه و منشا درآمد این شبکه پرده برداشت و اثبات کرد ایران‌اینترنشنال چیزی جز رسانه جدید محمد بن سلمان، ولیعهد جدید سعودی علیه ایران نیست. در گزارش گاردین آمده «شبکه تلویزیونی فارسی‌زبان ایران اینترنشنال که در لندن افتتاح شده، از طریق یک کمپانی خارجی حمایت مالی می‌شود که رئیس آن روابط نزدیکی با محمد بن سلمان، دارد. بسیاری از ۱۰۰ پرسنل این شبکه حقوق سخاوتمندانه‌ای دریافت می‌کنند که حدود دو برابر دیگر رقبای رسانه‌ای است، اما همواره از اعلام منبع حمایت مالی خود طفره رفته‌اند.»

اعضای جدید شبکه

چند روز قبل اعلام شد مهدی پرپنچی، مدیر پیشین رادیو فردا و کارمند سابق بی‌بی‌سی فارسی به عنوان مدیر دفتر واشنگتن شبکه ایران اینترنشنال استخدام شده است. در ظاهر کوچ این روزنامه‌نگار ساکن واشنگتن از یک شبکه فارسی زبان ماهواره‌ای به شبکه دیگر اتفاق بزرگی نیست، اما مسائل پشت پرده این جابه‌جایی شغلی موجب شده که کارشناسان رسانه از آن به عنوان نوک کوه یخ یاد کنند. کوه یخی که نشان می‌دهد شبکه فارسی‌زبان سعودی‌ها در حال اغوا و به اصطلاح سرقت نیرو‌های سایر شبکه‌های فارسی زبان است.

نکته قابل توجه این مهاجرت‌ها انگیزه جالب کارمندان جدید ایران اینترنشنال است. در میان مدیران ارشد ایران اینترنشنال، هیچ شخص معتبری مشغول به کار نیست.

از طرفی یک شبکه تازه تاسیس با مخاطبان کم به لحاظ اعتباری به هیچ‌وجه قابل قیاس با بی‌بی‌سی نیست و مزیت نسبی سرگرمی‌محوری را هم در مقابل من‌وتو ندارد. پس انگیزه مهاجران چیزی جز پول نیست!

حقوق به ارزش ۱۶۶ میلیون تومان در ماه!
انگیزه کارمندان جدید ایران اینترنشنال در پول خلاصه می‌شود که البته این گزاره به تایید مهاجران و کارمندان سابق این شبکه از جمله میثم بهروش و... نیز رسیده است. بهروش که در روز‌های اخیر مدام از فساد مالی در ایران‌اینترنشنال می‌گوید، در توییتر خودش پیشنهاد‌های رسانه سعودی‌ها به کارمندان سایر شبکه‌ها را این‌گونه شرح داده: «مثلا برای کسی که بعد از یک دهه کار در بی‌بی‌سی، صرفا ۴۰ هزار پوند در سال می‌گیرد، حقوق ۱۰۰ هزار پوندی پیشنهاد می‌دهند.

در یک مورد من ۱۵۰ هزار پوند در سال هم شنیدم که شاید اغراق باشد، شاید هم درست. البته ۱۵۰ هزار پوند در سال در مقایسه با بخوربخوری که برخی مدیران ارشد ایران اینترنشنال می‌کنند پول تو جیبی هم محسوب نمی‌شود.» برای این‌که متوجه ابعاد این حقوق نجومی شویم بهتر است آن را به تومان تبدیل کنیم. برای این‌کار کافی است حقوق ۱۰۰هزار پوندی را در ۲۰ هزار تومان ضرب کنیم تا به مبلغ ۲۰ میلیارد تومان برسیم که اگر آن را بر تعداد ماه‌های سال تقسیم کنیم متوجه می‌شویم کارمند شبکه ایران‌اینترنشنال برای ماه نزدیک به ۱۶۶ میلیون تومان از این شبکه دریافتی دارد. البته این رقم برای همه کارمند‌ها صادق نیست و برای مثال شواهد نشان می‌دهد مزدک میرزایی با پیشنهادی ۷۵هزار پوندی به این شبکه پیوسته است.

حرف‌های بهروش به همین جا ختم نمی‌شود و می‌گوید: «برخورد تحقیرآمیز، ارباب‌رعیتی و گاه آشکارا نژادپرستانه برخی مدیران انگلیسی‌زبان ایران اینترنشنال با کارمندان ایرانی و همراهی ذلیلانه و خفت‌بار مدیران ایرانی با آن‌ها هم موضوع بسیار مهمی است که باید به طور مجزا مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد» این کارمند سابق ایران‌اینترنشنال در مورد شرایط کارمندان مهاجر به رسانه فارسی زبان محمد بن‌سلمان روی این نکته تاکید می‌کند که شرایط کاری و معیشتی برای خبرنگاران فارسی زبان به گونه‌ای است که اگر در رسانه‌های محدود فارسی زبان فعالیت نکنند، مجبورند به شغل‌هایی مانند مسافرکشی آنلاین رو بیاورند و همین باعث شده در مقابل تحقیر‌های مدیران شبکه یا جهتگیری‌های سعودی دوستانه شبکه سکوت کنند.

راهبرد رسانه سعودی برای قدرت گرفتن

جذب مجریان مشهور تنها روش ایران اینترنشنال برای به دست آوردن اعتبار نیست. مدیران این شبکه برای کارشناسان مهمان هم پیشنهاد‌های مالی ویژه‌ای دارند و سعی می‌کنند کارشناسان را به انحصار خود در بیاورند. برای مثال بی‌بی‌سی فارسی برای یک مصاحبه غیرحضوری با ارتباط تصویری حدود ۴۵ دلار می‌دهد، اما حق‌الزحمه شبکه سعودی برای همین کار از ۷۵ دلار شروع می‌شود که گاهی ممکن است تا دو برابر افزایش داشته باشد. این مسأله باعث شده به مرور دست سایر شبکه‌ها از کارشناس خالی شود. اختلاف رویکرد هم چالش دیگر سایر شبکه‌های معاند با ایران‌اینترنشنال است. در کنار همه این مسائل موضوع وقتی بغرنج‌تر می‌شود که شبکه‌های مختلف معاند فارسی‌زبان پس از سال‌ها تلاش و تثبیت مخاطب‌هایشان با شبکه‌ای مواجه شدند که بدون هیچ پیشینه و اعتباری توانسته کارمندان، کارشناسان و حتی مخاطب‌هایشان را برباید.

منبع:

www.w57.ir/o7o